Mİyofasyal Ağrı Sendromu; Kas, Fasya, Tendon, Eklem kapsülü ve Tendon kılıfı gibi yapılarda meydana gelen inflamatuar, travmatik veya yıpranma şeklinde gelişen kas iskelet sistemi ağrı sendromudur.
Fizyoterapi ve Rehabilitasyon 2018 -Prof.Dr.Candan ALGUN
-Bölgesel bir veya birden fazla kas grubunda görülen gergin bantlar,
-Bu bantlar üzerinde hissedilen ve tetik nokta adı verilen hassas, yerel kanlanmamış alanların varlığı
-Bu noktaların elle muayenesi ile ortaya çıkan yansıyan ağrı, en önemli belirtileridir.
Fizyoterapi ve Rehabilitasyon-Prof.Dr.Candan ALGUN
Aktif tetik noktada ağrı hareketle veya istirahat sırasındadır, yansıyan ağrı yaratabilirler. Bulundukları kasların uzamış pozisyon almasına engel olurlar.
Gizli tetik nokta kendiliğinden ağrı oluşturmaz, bir uyaranla, elle muayenede, kötü postür, aşırı kullanım veya kas dengesizliği ile tekrar aktifleşebilir.
İNSİDANS (Görülme Sıklığı)
Kas-iskelet sistemi ağrılarının %12- 55’i olarak bildirilmektedir ve sıklıkla orta yaş grunda olur. Bütün kaslarda görülebileceği gibi en sık boyun ve bel bölgelerinde, üst trapezius, skalen, sternokleidomastoid, levator skapula, piriformis ve quadratus lumborum kaslarında görülür. Yapılan bir çalışmada, 20-40 yaş arası kadınlarda ağrının adet dögüsünün ikinci yarısında artması, hormonal bir etki olduğu görüşünü destekler. Yaşla birlikte, aktivite ve kas stresi azaldıkça miyofasiyal ağrı sendromunun görülme sıklığı da azalır.
Simons DG, Travell JG, Simons L.S. Travell & Simons’ Myofascial Pain and Dysfunction: The Trigger Point Manuel, 2. Ed., Vol.1. Williams & Wilkins, Baltimore, 1999
Erişim Haziran 2020 https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0968016018305246
KLİNİK SEMPTOMLARI
1) Ağrı: Derin ve kasılma tarzı olan ağrı seviyesi gün içinde değişim gösterir ve yaşam kalitesini oldukça bozar. Postürel bozukluklar ve aktivite düzeyi, ağrı şiddetini etkiler. Bu ağrı daha çok kaslarda hassasiyet, sıkışma ve yanma hissi olarak kendini gösterir.
2) Güçsüzlük: Kasın ağrılı kasılmalardan korunmasına yönelik merkezi bir baskılama oluşur. Bu nedenle güçsüzlük görülür. Ancak kas hacminde bir azalma görülmez. Hasta diğer kaslarını kullanarak bunu kompanse etmeye çalışır. Etkilenen kasların sinerjistlerinde de koruyucu bir spazm gelişir.
3) Eklem Hareket Kısıtlılıkları: Gün boyunca, aşırı hareketlilik ya da immobilite sonrası tekrar hissedilir.
4) Otonomik Disfonksiyon (Fonksiyon Kaybı): Anormal terleme, salgı artışı, vazomotor semptomlar
5)Depresyon ve Uyku Bozuklukları: Kronik ağrı nedeniyle depresyon belirtileri görülebilir. Depresyon, ağrı eşiğini düşürerek bir kısır döngü oluşmasına sebep olur. Uyku düzenini bozar ve uyku pozisyonu da sıklıkla tetik nokta aktivasyonuna sebep olur.
Erişim Haziran 2020 http://files.academyofosteopathy.org/convo/2013handouts/Kuchera-IRMA_SimonsMyofascialPainSyndromeDuetoTriggerPoints.pdf
Erişim Haziran 2020 http://files.academyofosteopathy.org/convo/2013handouts/Kuchera-IRMA_SimonsMyofascialPainSyndromeDuetoTriggerPoints.pdf
OLUŞUM MEKANİZMASI
-Kötü postür
-Psikolojik Faktörler
-Yaş ve Cinsiyet
-Endokrin ve Metabolik Sistem yetersizlikleri
-Multple Skleroz, Periferal Nöropati gibi nörolojik hastalıklar
-Romatolojik Hastalıklar
-Akut incinme ve oluşan mikrotravmalar
Erişim Haziran 2020 http://files.academyofosteopathy.org/convo/2013handouts/Kuchera-IRMA_SimonsMyofascialPainSyndromeDuetoTriggerPoints.pdf
HASTALIĞIN FİZYOLOJİSİ
Kasta görülen mikrotravma ile birlikte kalsiyum salınımı artar ve kontrolsüz kas kasılması görülür. Kas fibrilleri kısalır ve dolaşım kesilir.
ATP’nin depolanması engellenir ve devamlı bir enerji tüketilir. Lokal damar daralması olur. Doku duyarlılığını arttıran bradikinin, prostoglandin, histamin, serotonin gibi maddeler tetik noktada hassasiyet oluşturur uyarılma eşiği düşer. Böylece önceden uyrarılmayan bir sinirin kendiliğinden uyarı üretmesine neden olur. Gelişen ağrıya karşı koruyucu spazm gelişir ve ATP giderek azalır, lokal kan akımı, oksijenlenme düşer ve kasılma devam ederek spazm-iskemi-ağrı döngüsü gelişir.
Erişim Haziran 2020 http://www.nobelmedicus.com/Content/1/29/05-11.pdf
TANI ve KRİTERLERİ
Ana Kriterler
• Bölgesel ağrı
• Yansıyan ağrı ve duysal ağrı şikayeti
• Palpe edilebilen gergin bantlar
• Bant boyunca hissedilen bir noktada aşırı hassaiyet
• Hareket açıklığında azalma
Minör Kriterler
• Tetik noktaya baskı uygulandığın hissedilen ağrı ve şikayetin artması
• Tetik noktaya dokunulmasıyla seyirme cevabı alınması
• Kasın gerilmesi veya tetik noktaya enjeksiyon ile ağrının azalması
Tanı için 5 ana ve en az 1 minör kriter yeterlidir ve tanıya katkısı olan önemli bir laboratuvar bulgusu yoktur
Travell JG, Simons DG. Myofascial Pain and Dysfunction. The Trigger Point Manual. Vol 1, upper half of body. Baltimore:Williams and Wilkins 1992;5:201.
Erişim Haziran 2020 https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1047965114000126
DEĞERLENDİRME KRİTER ve AŞAMALARI
-Demografik bilgiler, Hikaye (kişisel,sosyal,aile,mesleki)
-Kullanılan ilaçlar
-Gözlem (deformiteler, doku değişimleri, renk değişimleri)
-Palpasyon (spazm, nodül, ağrılı bant, ağrı, ödem, hassasiyet)
-NEH, Kas kuvvet testi, Kas kısalık ve esneklik testi
-Postür analizi, Çevre ölçümleri
-Nörolojik değerlendirme (duyu, denge)
-Ergonomi, Yaşam kalitesi, GYA
1-Ağrı değerlendirmesi
-Algometre
-Vizüel analog skala (VAS)
-Palpabl kas spazmı derecelendirmesi
2-Laboratuar Testleri: Hastalıkların ayırıcı tanısında ya da vitamin ve mineral eksiklikleri, anemi, hipotiroidi gibi semptomları arttıran sebepleri değerlendirir.
3-Görüntüleme Yöntemleri: Altta yatan mekanik bozuklukları saptamada kullanılır.
4-Elektrofizyolojik İncelemeler
5-Deri rezistansı: Deri direnci tetik noktada azalmıştır. ohmmetre ile ölçülebilir.
6-Termografi: Vücutta ısı dağılımını inceleyen bir görüntüleme tekniğidir.Isı görüntüye dönüşür.Son yıllarda, yumuşak doku patolojilerini belirlemekte yaygın olarak kullanılmıştır. Tetik noktaların üzerindeki cilt bölgesinde 5-10 cm çapında cilt ısısı artışı olduğu termogramlarda gösterilmiştir.
Erişim Haziran 2020 https://www.journalagent.com/agri/pdfs/AGRI_30_SUP_1_1_131.pdf
Erişim Haziran 2020 https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1521694207000265
Erişim Haziran 2020 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29631764
Erişim Haziran 2020 https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1521694207000265
TEDAVİ
Tedavide Amaç
Ağrının giderilmesi
Yeterli kas gücünün kazanılması
Etkilenmiş kasla ilgili eklemin uygun postürü ve tam hareket açıklığının sağlanması
“spazm-ağrı-spazm” döngüsünün kırılması ve tetik noktanın ortadan kaldırılırılarak tekrarlanmasının önlenmesi
Kronik ağrıya sebep olan tüm faktörleri kontrol altında tutabilmek
[14] Fischer AA. Documentation of myofascial trigger points. Arch Phys Med Rehabil 1988;69:286-91.
Erişim Haziran 2020 https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1877065718300794
Tedavi Yöntemleri
-Germe
-İskemik kompresyon: Tetik nokta üzerine 1-2 dakika bası uygulanır ve bası sonrası, ağrı ortadan kalkarsa bası sona erdirilir.
-Biofeedback: Hastaların kaslarının uzun süre gereksiz kontraksiyonunu fark etmelerini sağlayarak aşırı gerilimi nasıl kontrol edeceklerini öğretir.
-Masaj: Terapatik masaj, kas tonusunu ve düzenler ve ağrıyı azaltır. Tetik noktaların gizli olduğu dönemde uygulanmalıdır.
Australian Physiotherapy Association dergisinde 2015’te yayınlanan; masaj terapisinin, yaygın kas-iskelet sistemi rahatsızlığı olan kişiler için, hiçbir tedaviye kıyasla kısa vadeli faydalarını incelemek için 26 randomize çalışmada 2565 katılımcı ile yapılan derlemede:
Masajın hiçbir tedavi ile karşılaştırıldığında kısa vadede ağrıyı azalttığını fakat fibromiyalji, bel ağrısı ve myofasyal ağrısı olan kişilerde akupunktur, eklem hareketliliği, manipülasyon veya gevşeme terapisine oranla masajın yararı olmadığını gösterdi.
Erişim Haziran 2020 https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1836955315000582
-Yüzeyel ısı: Aktif tetik noktayı içeren kas üzerine uygulanır. Hotpack, Infraruj
-Derin ısı: Ağrılı noktaya germe egzersizlerini takiben sıcak uygulama yapıldığında daha iyi sonuç alınabilir.
2015’te Japonya’da yapılan bir çalışmada myofascial gevşetmenin ve termoterapinin (hotpack) vastus lateralis kasının esnekliği üzerindeki etkilerinin karşılaştırıldığı bir çalışmada gevşetme tüm parametreleri geliştirirken hotpack yalnızca yüzeysel etkiler üretebilir.
Erişim Haziran 2020 https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1360859214002046
-Manipulasyon-Mobilizasyon:
3 haftalık bir yumuşak doku mobilizasyon tedavisinin tetik noktaki basınç ağrı eşiğini arttırdığı gösterilmiştir.
-Diadinamik Akım:
Diadinamik akım Trapezdeki tetik noktalara etkisi değerlendirildiğinde 3 grupta da ağrıda azalma oldu, kombinasyonun ağrıyı azaltmada daha etkili olduğu bulundu.
Erişim Haziran 2020 https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0161475417300726
-Mikroakım:
Mikroakımın ağrı ve ROM’a etkilerini değerlendirildiği çalışmada basınç ağrısı eşiğinin ve ağrı yoğunluğunu iyileştiğini göstermektedir.
-Enterferansiyel Akım:
1. gruba vakum+enterferansiyel akım+germe
2.gruba vakum+germe
Her iki grubun VAS skorlarında, iyileşme saptanırken, algometrik iyileşme sadece 1.grupta gözlendi. Enterferansiyel akımlar kronik MAS tedavisinde etkin bir tedavi olup, egzersiz gibi diğer tedavi metodları ile kombinasyonu ek yararlar sağlayabilir.
-ESWT:
Yüksek ve düşük enerjili (ESWT) etkinliğini karşılaştırıldığı çalışmada yüksek enerjili ESWT, düşük enerjiliye kıyasla daha etkiliydi.
Erişim Haziran 2020 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29995794
-TENS:
Alçak ve yüksek frekanslı TENS’in ikisi de eklem hareket açıklığı arttırırken düşük frekansın(modüle) ağrı duyarlılığını azaltma ve ROM'u artırma açısından yüksek (burst) tensten daha etkili olduğu anlaşılmıştır.
Erişim Haziran 2020 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30095858
-Kinezyobantlama:
Ağrı şiddeti, basınç ağrı eşiği, kas kuvvetine kinezyobantlama etkinliğini değerlendirildiği çalışmada ağrı yoğunluğunu azaltma ve hareket aralığını artırmada etkili olduğunu ancak, engellilik üzerinde bir etkisi olmadığı saptanmıştır.
Erişim Haziran 2020 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30712369
-Akupunktur:
Egzersiz (aerobik) /Akupunktur değerlendirildiği çalışmada kombinasyonun, ağrı eşiğini azaltmak ve yaşam ve boyun işlevini iyileştirmek ideal olduğunu göstermiştir.
-Lokal Enjeksiyonlar:
Anestezik, steroid enjeksiyonları ya da kuru iğneleme tekniği kullanılabilir. Seçilmiş hastalarda botulinum toksin enjeksiyonlarının yararlı olduğunu bildiren çalışmalar da mevcuttur.
-Medikal tedavi:
Ağrının azaltılması amacı ile analjezikler, NSAİ ilaçlar, kas gevşeticiler kullanılabilir. Uyku düzenlenmelidir.
-Egzersiz:
Germe egzersizi ve Postür egzersizleri koruyucu egzersizdir.
Kuvvetlendirme egzersizleri, gizli tetik noktası olanlara tavsiye edilir, böylece tetik nokta gelişimi önlenebilir veya aktivasyonu azaltılabilir.
Kas enerji teknikleri (myofasyal gevşeme ve postizometrik relaksasyon)
Gevşeme Egzersizleri: Konvansiyonel tedavisinde kasların gevşetilmesi prensibi yer almaktadır. Böylece hastaya günlük yaşamdaki stresli durumlarda nasıl gevşeyeceği öğretilmiş olur.
Düzenli yapılan egzersizler, hastanın psikolojisini de olumlu yönde etkileyerek hastanın motivasyonunu ve kendine güvenini arttırır, depresyonu azaltır.
KRONİK YORGUNLUK SENDROMU
En az 6 ay süren, psikiyatrik hastalık olmaksızın, yorgunlukla birlikte kas iskelet ağrısı, uyku bozukluğu, konsantrasyonda bozulma gibi bulgularla seyreden kronik, sakatlayıcı ve tedavisi zor bir hastalıktır. Daha sık olarak beyaz ırk ve 20-40 yaş arası kadınlarda rastlanır. İlk defa 1988’de ‘US Centers for Disease Control and Prevention’ merkezinin geliştirdiği sınıflama sayesinde göze çarpan bir bozukluk olarak tanımlanmıştır.
TANI KRİTERLERİ
Ana Kriterler:
• En az 6 aydır devam eden yatak istirahatı ile düzelmeyen sürekli veya tekrarlayan çabuk yorulma
• Ortalama günlük aktiviteyi en az %50 azaltacak derecede bitkinlik
Minör Kriterler:
• Boğaz ağrısı, Ağrılı lenf nodları, Genel kas zayıflığı, önceden tolere edilebilen egzersizden sonra uzun süreli (>24 saat) bitkinlik, Artralji, Myaljiler, Nöropsikolojik semptomlar, Geçici vizüel skotomlar, Unutkanlık, İrritabilite, Konfüzyon, Düşünmede zorluk, Depresyon, Yeni tipte başağrıları, Uyku bozuklukları minör kriterlerdir.
TEDAVİ
• Uyku tedavisi
• Bilişsel egzersiz terapisi
• Aerobik egzersiz-Solunum egzersizi
• Gevşeme egzersiz ve pozisyonları
• Enerji tasarruf tekniklerinin öğretilmesi
• Esneklik egzersizleri
Erişim Haziran 2020 https://www.turkiyeklinikleri.com/article/tr-kronik-yorgunluk-sendromu-derleme-34796.html
Erişim Haziran 2020 http://www.ftrdergisi.com/uploads/sayilar/241/buyuk/69-731.pdf
Comentários