Birçok lifi dizin kilitlenme hareketine direnç oluşturur.
Ön Çapraz Bağ Ne İşe Yarar?
Dizdeki aşırı dönme hareketlerinin kısıtlanmasını sağlar.
Donald A.Neumann-Kinesiology of the musculoskeletal system
Ön çapraz bağın bulunmadığı kişilerde daha fazla kıkırdak hasarının olduğu gözlemlenmiştir.
İbrahim Deniz AKÇALI-Kas iskelet sistemi Biyomekaniği
Ön çapraz bağ hasarından hemen sonra rehabilitasyona başlamayı ve hastanın nihai işe dönüş veya oyun hedeflerine bağlı olarak 9-12 ay boyunca rehabilitasyona devam etmesi önerilir
Son araştırmalar, ön çapraz bağ yaralanması sonrası sporcuların % 35'inin 2 yıl içinde yaralanma öncesi spor seviyesine dönmediğini göstermektedir.
Ön Çapraz Bağ Nasıl Yaralanır?
Ayağın yerle teması sırasında dizin diz ekleminin içe çaprazlanması,
Ayağın yerle teması sırasında diz ekleminde oluşan dönme hareketi,
Dizin şiddetli olarak gerilmesi, diz eklemine şiddetli ve ani yüklerin yüklenmesine sebep olarak ön çapraz bağın kopmasına sebep olabilmektedir.
Donald A.Neumann-Kinesiology of the musculoskeletal system
Ön Çapraz Bağ Yaralanmasında Tanı
Değerlendirme esnasında genellikle Lachman, Ön Çekmece ve Pivot-Shift testleri uygulanır.
Detaylı bir fizik muayene ile %90 tanı konulabiliyor olsa da kesin tanı için görüntüleme yöntemlerinden MR sıkça tercih edilir.
Rehabilitasyonun Amaçları
• Ağrı ve ödem kontrolü
• Eklem hareket açıklığı restorasyonu
• Kas gücünü sağlamak
• Nöromusküler koordinasyon
• A-P stabilizasyonu sağlamak
• Normal diz kinematiği sağlamak
• Spora döndürmek
ACL operasyonu sonrasında rehabilitasyon programını belirleme sporcuya ve cerrahi ait faktörler göz önünde tutulmalıdır.
Ameliyat Öncesi Rehabilitasyon
• Ağrıyı ve ödemi azaltmak
• Dizin tam olarak gerilmesini ve bükülmesini sağlamak
• Kas gücünü optimal düzeye getirmek
• Sporcuya cerrahi ve rehabilitasyon süreci hakkında bilgi vermek
• Psikolojik destek sağlamak
Ameliyat Sonrası İlk 7 Gün
• Yara bakımı
• Ağrı kontrolü
• Kriyoterapi
• Kontrollü yürümenin sağlanması
Ameliyat Sonrası 7-15 Gün
• Tam gerimin sağlanması sağlanması
• Kontrollü yürümenin sağlanması
Ameliyat Sonrası 2-6 Hafta
• Cryoterapi (min. ödem)
• Aktif bükme dirençli-dirençsiz egzersizleri
• Yürüme (normal yürüme normal yürüme düzeninde)
• Elektrik stimülasyonu
Ameliyat Sonrası 6-12 Hafta
• Aktivite öncesi ve sonrası ödemin görülmediği dönemdir
• Ağrısız normal eklem hareket açıklığı mevcuttur
• İleri düzeyde uyluk kas gruplarında kuvvet artışı mevcuttur
• Kişi bu dönemde iyi bir nöromuskuler kontrole sahiptir
Ameliyat Sonrası 3-5 Ay
• Bu dönemde ağrısız ve başka semptomların olmaması gerekir
• Diz-Uyluk hassasiyeti olmamalıdır
• Fonksiyonel aktivitelere başlamak için yeterli kuvvet ve pozisyon duyusu olması gerekir.
Kuvvet eğitimi ve nöromüsküler eğitim
• Post-op erken yük vermek dizin laksitesini etkilemez ve ön diz ağrısının azalmasını sağlayabilir.
• Kuvvetlendirme antrenmanlarına kas aktivasyon paternlerini etkileyecebilecek ve dinamik eklem stabilitesini uyaracak Nöromüsküler egzersizler eklenmelidir.
Ön Çapraz Bağ Yaralanmasında Elektroterapi
Seviye 1: Elektrostimülasyon, geleneksel rehabilitasyon ile kombinasyon halinde, ön çapraz bağ yaralanmasından sonra 2 aya kadar kas gücünü iyileştirmek için sadece geleneksel rehabilitasyondan daha etkili olabilir. Bununla birlikte, uzun süreli fonksiyonel performans ve diz fonksiyonu üzerindeki etkisi sonuçsuzdur.
Seviye 2: Elektromiyografik geribildirim ön çapraz bağ yaralanması sonrası kısa dönem cerrahi sonrası ağrıyı artırabilir.
Kriyoterapi
Kriyoterapi, ameliyattan hemen sonra ön çapraz bağ yaralanması sonrası 1 hafta sonrasına kadar ağrıyı azaltmada etkilidir, ancak ameliyat sonrası drenaj veya normal eklem hareketi üzerinde hiçbir etkisi yoktur.
Ortez kullanımı, hastanın aktivite düzeyi, yaptığı spor gibi parametreler sonuçları etkileyebilir olsa da zaman odaklı rehabilitasyon yerine hedef odaklı rehabilitasyon seçilmelidir.
Commentaires